Psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie zijn persoonsgerichte behandelingen waarbij de ontwikkeling van de mens centraal staat. Deze vorm van behandelen is daarmee niet primair gericht op het wegnemen van klachten.
De theoretische achtergrond is geworteld in de theorieën die Freud begin 20e eeuw ontwikkelde over het psychisch functioneren van de mens. De psychoanalytische theorieën hebben sindsdien een enorme ontwikkeling doorgemaakt.
Voor de praktijk is een belangrijk uitgangspunt van de psychoanalytische theorie dat wij mensen in ons doen en laten worden gestuurd door gedachten, gevoelens, verlangens en motieven die grotendeels onbewust zijn. Dat deze gevoelens onbewust zijn komt enerzijds door onbekendheid met onze eigen innerlijke belevingen, anderzijds omdat wij gedachten, gevoelens of verlangens die we als bedreigend, beschamend of ongewenst beleven doorgaans voor onszelf weg willen houden.
Ervaringen in de vroege jeugd, de relaties met ouders en andere levenservaringen die te maken hebben met verlies, dood, (on)veiligheid en vertrouwen hebben veel invloed op hoe mensen zich ontwikkelen. We zijn geneigd om in ons leven steeds dezelfde patronen in belevingen, gedragingen en interacties met anderen te herhalen, zelfs als dat vervelende gevolgen heeft. Soms zijn we ons wel bewust van die patronen. We voelen ons bijvoorbeeld al lange tijd eenzaam, somber, angstig of onzeker en hebben tegelijk het idee dat daar geen reden voor is of we hebben vaak aanvaringen met anderen of zijn juist erg conflictvermijdend of we hebben moeite met het aangaan of continueren van intieme relaties. Vaak begrijpen we niet waarom die herhalingen er zijn en waar ze vandaan komen.
In een psychoanalytische behandeling speelt de relatie met de psychotherapeut een belangrijke rol.
“Wat er buiten de therapiekamer gebeurt, vindt min of meer ook plaats in onze interactie binnen de therapiekamer. En dat is juist de bedoeling. Want dat zijn de handvatten die we nodig hebben om te kunnen werken.”
Het doel van een psychoanalytische behandeling is bewustwording van verborgen motieven, gedachten, gevoelens en verlangens en het leren kennen en doorbreken van herhalingspatronen. Een beter begrip van onze binnenwereld (en die van anderen) kan leiden tot vermindering van klachten, maar ook tot een toename van het gevoel van eigenwaarde en het ervaren van meer innerlijke vrijheid en levensvreugde. Als we meer naar binnen durfen te kijken, wordt het duidelijker waar we staan en waarom we bepaalde keuzes maken. Dat geldt in relaties, maar ook in het werk of in de studie.
Een psychoanalytische (ofwel inzichtgevende of psychodynamische ) psychotherapie bestaat uit 1 wekelijkse sessies van 45-50 minuten. Bij een psychotherapie zitten de patient en de psychotherapeut tegenover elkaar. De duur van een psychotherapie varieert in het algemeen van enkele maanden tot enkele jaren. Een succesvolle psychoanalytische psychotherapie leidt tot het vertrouwd raken met onze eigen binnenwereld waardoor we meer grip krijgen op onze emotieregulatie en het herkennen en doorbreken van herhalingspatronen. Dit leidt tot vermindering van psychische klachten en een verbetering van ons zelfbeeld en onze interpersoonlijke relaties.
Zie voor verdere informatie over psychoanalytische psychotherapie: psychodynamische psychotherapie
Psychoanalyse is een lang en intensief proces voor beide partijen en bestaat uit sessies van 45 minuten, 4 of 5 keer per week. Hierbij wordt de patient uitgenodigd op een bank te liggen en te vertellen wat in haar/hem opkomt. De analyticus zit achter de bank en beweegt in dit proces mee, o.a. door aandachtig te luisteren, te vragen en/of terug te geven wat van belang lijkt. De kracht van een psychoanalyse zit hem o.a. in de beleving van de problematiek in de actuele relatie met de analyticus en in het langdurig kunnen ervaren van een vertrouwensband waarin alles gezegd kan worden zonder “tegenacties” van de therapeut. Het is mede door deze vorm en intensiteit dat een psychoanalyse als behandeling haar eigen, unieke karakter en mogelijkheden heeft.
Een succesvolle analyse leidt tot diepgaande en langdurige verbetering van het somatisch en psychisch functioneren en kan ons leven verrijken op het gebied van relaties, werk, seksualiteit en creativiteit.
Zie voor verdere informatie over psychoanalyse: www.npav.nl